Legenda o Smoku Bałtowskim

           Dawno, dawno temu kiedy jeszcze osada Bałtów położona była na wzgórzu Bałt, na prawym brzegu rzeki, w pobliskiej jaskini mieszkał sobie smok Bałtorar – pieszczotliwie przez mieszkańców Bałtusiem zwany. Był to smok niepodobny do innych smoków. Wyglądał bardzo groźnie ale miał serce pełne miłości do ludzi. Uwielbiał godzinami wylegiwać się na słońcu przed jaskinią i przyglądać się wodom przepływającej nieopodal rzeki Kamiennej. Lubił także słuchać ptasich koncertów dobiegających z pobliskiego boru i podziwiać soczystą zieleń bałtowskich łąk. Te ulubione zajęcia Baltusia często były przerywane przez wizyty rozbrykanej gromadki dzieci z osady. Smok niby gniewał się, prychał i tupał,
a dzieci udawały, że się go przeraźliwie boją. Z głośnym wrzaskiem uciekały, chowając się w pobliskie zarośla i szczeliny skalne. Smok kolejno je odnajdywał, wyciągał ostrożnie z kryjówek   i sadzał na głazach rozrzuconych w pobliżu wejścia do jaskini.

Zaczynała się uczta. Dzieci zwykle przynosiły ze sobą jabłka, gruszki, śliwy, którymi częstowały smoka. On zaś odwdzięczał się im słodkim miodem, specjalnie chowanym na takie okazje w smoczej spiżarni.

W upalne dni smok Baltuś urządzał dzieciom niezwykłą kąpiel. Schodził na brzeg rzeki Kamiennej, wsadzał swój smoczy pysk w nurt rzeki i wciągał do brzucha tyle wody, że stawał się dwa razy grubszy. Wracał ostrożnie w pobliże jaskini trzymając się łapami za napełniony wodą, ogromny brzuch, a na miejscu wyrzucał z siebie, jak z fontanny strumienie rześkiej, krystalicznej wody. Wszystkie maluchy, uwielbiały takie kąpiele. Śmiechu i krzyków było co niemiara.

Niezwykłe zdolności wykorzystywał Baltozaur także w inny sposób. Tysiące razy gasił pożary lasów powodowane nieostrożnością człowieka, czy też wywołane przez pioruny podczas letnich burz. Kilka razy uratował także przed spaleniem pobliską osadę.

Pomagał bałtowianom również w inny sposób. Dwa razy przepędził oblegających gród Tatarów. Wystarczyło, że pokazał się wrogom, a ci uciekali w popłochu, zostawiając mieszkańców osady w spokoju. Doceniali to Bałtowianie i dzielili się  ze smokiem czym, kto mógł: owocami, miodem czy mlekiem. Tym sposobem Bałtuś miał zawsze pełną spiżarnię zapasów, a mieszkańcy Bałtowa mogli spać spokojnie nie obawiając się nagłych pożarów, ani też niespodziewanych ataków wroga.

Nie wszystko jednak układało się tak dobrze. Smok mimo wielu zalet posiadał też jedną, jedyną, ale za to uciążliwą dla Bałtowian wadę. Bardzo, ale to bardzo głośno chrapał, a co gorsza chrapanie wraz z wiekiem stawało się coraz bardziej głośne. Nie pomagały zatyczki robione z wełny, ani nawet woskowe kulki wkładane do uszu. Na dodatek smokowi zdarzało się odbić siarką, z czego fetor nieznośny się unosił.

Wobec takiej sytuacji mieszkańcy postanowili przenieść swą osadę na drugi brzeg rzeki Kamiennej.

Bałtów z każdym dniem się rozrastał i rozwijał. Przybywało mieszkańców, 
a ponieważ bałtowianie byli spokojni i pracowici, wszystkim żyło się tu dostatnio
i szczęśliwie. Tak chyba byłoby do dziś, gdyby nie pewne zdarzenie.
Bałtowscy garncarze jako jedni z nielicznych posiadali przywilej królewski zezwalający im na handel, nie tylko na terenie całego kraju, ale i w Prusach.
Wozili swoje wyroby do Krakowa, Malborka i Gdańska.

Pewnego razu, kiedy jeden z nich Wincenty Glinka, sprzedał bardzo korzystnie swój towar w Malborku, po czym udał się do karczmy ze znajomymi kupcami, by uczcić udaną transakcję. Przy dzbanie miodu rozprawiano o różnych dziwnych wydarzeniach i zjawiskach. Wincenty Glinka podpiwszy nieco zaczął snuć opowieści o Baltozaurze. Historia ta zaciekawiła wszystkich zebranych w karczmie. Coraz więcej ludzi zaczęło przysiadać się do stołu, przy którym ucztował Glinka. Nagle w gwarnym zazwyczaj szynku zrobiło się cicho i wszyscy z rozdzia- wionymi gębami słuchali tej niezwykłej historii. Wśród biesiadników znalazł się jeden z braci zakonnych. On to przekazał Wielkiemu Konturowi wieść
o dziwnym smoku żyjącym w dalekim Bałtowie nad Kamienną.

Wielki Kontur był człowiekiem bardzo próżnym i żądnym sławy.

Z jego polecenia wynajęto bandę łotrzyków, którzy w podstępny sposób uśpili smoka i dostarczyli do malborskiej twierdzy. Kontur zaprosił rycerzy z całej Europy, aby zjechali na niezwykły turniej. Główną atrakcją miała być walka  Wielkiego Mistrza ze smokiem. Zwycięstwo miało przynieść konturowi nieśmiertelną sławę
i rozgłos, jak św. Jerzemu.

Bałtuś nieświadomy tego, co go czeka, siedział zamknięty w lochach. Jego smoczy rozum nie mógł pojąć dlaczego ludzie, którym pomagał, uwięzili go w lochu, z dala od ukochanej rzeki, lasów i łąk. Tego było za wiele jak na smocze serce, które przepełnione żalem do ludzi i ogromną tęsknotą za rodzinnym Bałtowem pękło
z rozpaczy.

Oczywiście turniej się nie odbył, a Wielki Mistrz nie okrył się sławą . A w Bałtowie …, no cóż z czasem zapomniano o smoku i tylko pusta jaskinia położona
u podnóża góry Bałt stanowi niepodważalne świadectwo tej niezwykłej i smutnej historii.